|
LPG ( Otogaz ) ;
Propan (C3 H8) ve Bütan’ın (C4 H10)
belirli oranlarda karışımından oluşan
ham petrolden elde edilen İngilizce
Liquefied Petroleum Gases
(Sıvılaştırılmış Petrol Gazı)
kelimelerinin baş harfleri ile ifade
edilen , çoğunlukla 3 ve 4 karbonlu (C3
ve C4) hidrokarbonları içeren ve düşük
basınçlarda sıvılaşabilen gazları
tanımlamakta kullanılan bir terimdir.
Basıncı düşürülüp, sıcaklığı artırılarak
sıvı halden gaz haline dönüştürülür ve
benzine mükemmel bir alternatif yakıt
haline gelir.
LPG propan (C3H8)
ve bütan (C4H10) gazlarının yanısıra
kokulandırma amacıyla düşük miktarda
etil merkaptan (etan tiol) veya benzeri
kükürtlü bileşikler içerir LPG,benzine
oranla doğa dostu bir yakıttır. Kurşunlu
ve kurşunsuz, eski ve yeni teknoloji tüm
motorlara uyum sağlar.Yanma prosesi
sonucu ortaya çıkan HC, CO ve NOX gibi
zararlı atık maddeler benzine oranla 10
kat daha azdır.LPG petroldeki en hafif
hidrokarbonlardan oluşmaktadır.Normal
hava koşullarında gaz ,basınç altında
ise sıvı haldedir. Kolay depolama ve
taşıma için genellikle sıvı halde
tutulur.Petrol kuyularında veya
rafineride petrol işlenirken yan ürün
olarak elde edilirler.Ayrıca
yeraltındaki doğalgaz yataklarından da
çıkarılır.Bu gazlar basınç altında
230-267 kat küçülürler.Örneğin 267
metreküplük LPG sıvılaştırıldığında 1
metreküplük bir hacim kaplar.
* LPG
renksiz ,kokusuz ve toksik özelliği
bulunmayan bir maddedir..Gaz
kaçaklarının tespit edilmesi için
sonradan kokulandırılmaktadır. Sıvı
halde suya benzer
* LPG
basınç altında depolanabilir,kalın
çelik tank ya da borularla
taşınabilir.
* LPG zehirli
değildir. Ancak miktarı
fazlalaştıkça boğuculuk tehlikesi
ortaya çıkar
* LPG yanıcı ve
patlayıcı bir gazdır.Üzerindeki
basınç kaldırıldığında hava ile
hacimsel olarak % 2-9 oranında
karıştığında patlayıcı bir gaz
haline gelir. .
% 2,4 LPG ve
% 97,6 hava karışımı bunun için
yeterlidir.
* LPG havadan
ağır olduğu için kaçak durumunda su
gibi akar ve en derin yerde birikir.
.
* Ayrıca kullandığımız
sprey kutuları içerisinde itici gaz
olarak LPG kullanılmaktadır.
* Düşük sıcaklıkta buharlaşması
nedeni ile sıvı gazın insan vücudu
ile teması sonucunda ciddi deri
yanıkları oluşur.
* Isı
arttıkça basıncı artarak kritik bir
sıcaklık ve basınçta içinde
bulunduğu tankın patlamasına neden
olabilir.
* LPG yağ ve boyayı
eritebilir.Ayrıca doğal lastiği
deforme eder.Bu sebeple motorlu
araçlarda standartlara uygun
malzemeden yapılmış borular
kullanılmalıdır.
* LPG
(Sıvılaştırılmış Petrol Gazı), Bütan
ve Propan gazlarının basınç altında
sıvılaştırılarak belli oranlarda
karışımı ile elde edilen yanıcı bir
petrol türevidir.
* Dökme gaz
olarak konutlara ve endüstriye
pazarlanan LPG ise ticari saflıkta
propan içermektedir.
* Gaz
yakıtlar hidrojence zengindir ve
silindirlere gaz fazında girerler.
Bu iki karakteristik temiz bir yanma
sağlar.
İlk olarak
A.B.D. San Diago Gas-Electric Company
tarafından denenen LPG (Sıvılaştırılmış
Petrol Gazı) benzine alternatif bir
yakıt olarak kullanılmaya başlanmış ve
tüm dünyada kullanımı çok hızlı bir
şekilde yayılmıştır.1975 yılında Rusya
da LPG ile çalışan ilk araç piyasaya
çıkarılmıştır.Halen A.B.D ve Avrupa
ülkelerinde kullanımı teşvik edilen ve
benzinin alternatifi bir yakıttır.Başta
A.B.D , HOLLANDA,
İTALYA,JAPONYA,FRANSA,BELÇİKA olmak
üzere birçok gelişmiş ülkede milyonlarca
araç LPG OTOGAZ sistemine sahiptir.
Ülkemizde bu karışım % 30 Propan %
70 Bütan’dır. Gaz yakıtların Oktan
sayısı daha fazladır. Yüksek Oktan
numarası, motorun yüksek sıkıştırma
oranları ile herhangi bir vuruntu
olmadan çalışabilmesinden faydalıdır.
Böylece bir motordan daha yüksek bir
güç, dolayısıyla yakıt ekonomisi
sağlanır.
Buhar ya da gaz
halinde LPG doğal gaza benzemektedir.
Gaz yakıtların standart atmosfer
şartları altında tutuşması için gerekli
enerjide benzine nazaran daha az
olmaktadır.
Dünyada 1940’lı
yıllarda otomobillerde kullanılmaya
başlanan LPG 30’u aşkın ülkede 4
milyondan fazla araç sahibi tarafından
tercih edilmekte ve bu ülkelerde
22.000’den fazla dolum istasyonu hizmet
vermektedir. Sadece İtalya’daki LPG’li
araç sayısı 1 milyonun üzerindedir.
Avrupa’da Mercedes ve BMW gibi son model
çok lüks arabalarda bile artık gaz
sistemi fabrika çıkışı
takılmaktadır.Ayrıca Belçika da bir Türk
vatandaşımız tarafından Ferrari sine
takılan LPG sistemi Belçika Basınını
epeyce meşgul etmiştir (2005 yılı)
LPG’li otomobil kullanımı 1995 yılında
Sanayi Bakanlığı tarafından belirlenen
yönetmeliklere uymak şartıyla serbest
bırakılmıştır.
| |
DİZEL |
BENZİN |
LPG |
|
Hava Yakıt Bileşim Kalitesi
|
Çok zayıf |
Zayıf |
İyi |
|
Oktan Değerlendirilmesi
|
N/A |
90 |
100 |
|
CO yayılması
|
Orta |
Yüksek |
Orta |
|
HC |
Yüksek |
Yüksek |
Orta |
|
NOX |
Yüksek |
Yüksek |
Orta |
|
Hava Yakıt Oranı
|
14.5/1 |
14.7/1 |
15.1/1 |
LPG VE ÇEVRE
Özellikle LAMBDA KONTROL ÜNİTELERİ
(LOVATO LOV U2, STEFANELLI TELGAS 5000
SIMOLEX cihazı CEE (Avrupa Standardı)
nın koymuş olduğu normlara uygun cihaz
sayesinde bu emisyonlar en asgari düzeye
indirilmiştir. LPG çevre sağlığı
açısından düşünüldüğünde benzine göre
hidrokarbon oranında % 55,karbondioksit
oranında ise % 95’lik bir azalma sağlar.
LPG’nin çevreye zararlı yakıt haline
gelmesinin sebeplerine bakarsak;
1- Hatalı ve eksik malzeme kullanımı
2- Eksik veya yanlış bakım yapılması.
3- Montajın ehliyetsiz kişilerce
yapılması.
4- Düşük maliyet nedeniyle hava yakıt
ayarını yaptırmamak veya zengin karışım
ayarında kullanmak durumları söz
konusudur.
LPG SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIR
Otogaz (LPG) istasyonlarından sıvı
haldeki LPG, dolum ağızları vasıtasıyla
aracın bagajındaki LPG tanklarına
doldurulurlar(+20 derecede depo iç
basıncı 4,5 atmosferdir).LPG tankı
üzerindeki şamandra vasıtasıyla bakır
borulardan aracın motor bölümündeki gaz
valfine ve oradan da basınç düşürücü
(buharlaştırıcı) beyne
iletilir.Buharlaştırıcı tarafından sıvı
halden gaz haline çevrilen (0.5-0.6 bar)
LPG buradan mikser vasıtasıyla aracın
karbüratör kısmına aktarılır ve burada
yanma gerçekleşerek araç hareket eder.
|
